Op dinsdagmiddag 4 februari 2014 opende Z.M. Koning Willem-Alexander de tentoonstelling De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen in de Kunsthal Rotterdam. Eenmalig zijn honderd van de meest bijzondere voorwerpen uit 25 oorlogs- en verzetsmusea en herinneringscentra in Nederland samengebracht en vanaf nu te zien in de Kunsthal.
Curator Ad van Liempt heeft van het Indisch Herinneringscentrum het volgende voorwerp uitgekozen: de blouse van Helen Lotichius, met daarop geborduurd de Japanse kampen waarin zij heeft gezeten, memorabele kampgebeurtenissen en namen van lotgenoten.
Helen Sokolovski (meisjesnaam) is afkomstig uit Wit-Rusland. In 1920, als in Rusland de burgeroorlog woedt, vlucht ze met haar ouders naar Japan. Ze woont hier lange tijd en trouwt met de Nederlander Naut Lotichius. Met hem vertrekt ze naar Nederlands-Indië. Door haar internationale achtergrond spreekt Helen zeven talen: Russisch, Japans, Frans, Engels, Duits, Maleis en Nederlands.
Tijdens de Japanse bezetting wordt ze geïnterneerd in het kamp Banjoebiroe 10 in de buurt van Ambarawa. Met tegenzin, na een oproep wie er Japans spreekt en pas na aandringen van de Nederlandse kampleiding, accepteert zij de functie van tolk. Het is een lastige functie omdat het ook inhoudt dat zij bij strafexpedities de donderspeeches van de Japanners moet vertalen. Als de Nederlandse kampleiding haar vraagt door te geven wat de Japanse kampleiding bespreekt en wat ze eventueel van de radio oppikt, weigert ze dit. Het zou namelijk bij het uitlekken van het nieuws meteen duidelijk zijn wie de bron was. Het gevolg is dat ze geïsoleerd raakt van de andere kampbewoners. Als ze bovendien in een gigantisch conflict raakt met de kempetai, raakt ze ook van hen geïsoleerd.
Na flinke aframmelingen wordt ze ontslagen als tolk. Het isolement is nu totaal en eindigt pas na de Japanse capitulatie als de Britse troepen op Java arriveren.
De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen is van 5 februari tot 5 mei 2014 te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Bij de tentoonstelling verschijnt een handzame publicatie.
De tentoonstelling is een initiatief van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, in samenwerking met de Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45.