Fotograaf Jan Banning maakte bijna 65 jaar na afloop van de Tweede Wereldoorlog een indrukwekkende serie portretten van troostmeisjes, die binnenkort te zien is in de Kunsthal in Rotterdam.
Het zijn close-ups van hoogbejaarde vrouwen, afkomstig uit Java, Sumatra en de Molukken, die de niet te bevatten geschiedenis van de troostmeisjes een gezicht geven. Parallel aan de tentoonstelling zal het fotoboek Comfort Women/Troostmeisjes van Jan Banning verschijnen, met teksten van Hilde Janssen.
‘Troostmeisjes’ worden ze genoemd. De verhullende term kan de pijn en schaamte over de gedwongen prostitutie tijdens de Tweede Wereldoorlog niet wegnemen. Noch de slapeloze nachten, de mislukte huwelijken, de kinderloosheid en de armoede. De vrouwen spreken er zelden over. De daders en de regeringsleiders evenmin. Het taboe is hardnekkig, ondervond auteur Hilde Janssen, toen ze ruim zestig jaar later op zoek ging naar de Indonesische slachtoffers.
De Japanse bezetter zag gecontroleerde seks in militaire bordelen als een pragmatische maatregel om geslachtsziekten en grootschalige verkrachtingen te voorkomen. De geïnterviewde vrouwen vertellen een ander verhaal. Ze zijn onder dwang of met valse beloften van straat gerukt, thuis opgepakt, door dorpshoofden opgeroepen en systematisch verkracht in militaire bordelen, kazernes, fabrieksloodsen, treinstellen en tentenkampen. Het zijn indringende verhalen en portretten van inmiddels hoogbejaarde vrouwen voor wie de oorlog nooit is opgehouden.
De reizende fototentoonstelling van Jan Banning zal van 24 april t/m 29 augustus te zien zijn in de Kunsthal in Rotterdam. Meer informatie: http://www.kunsthal.nl/22-641-Troostmeisjes.html en www.janbanning.nl
Later zal de tentoonstelling nog op andere plekken in het land worden vertoond.
Het boek Schaamte en onschuld van Hilde Janssen zal eind april verschijnen bij uitgeverij Nieuw Amsterdam. Meer informatie: www.nieuwamsterdam.nl/schaamteenonschuld
Schaamte en onschuld: het verdrongen oorlogsverleden van troostmeisjes in Indonesië van Hilde Janssen, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 0713 2
Comfort Women/Troostmeisjes, Jan Banning, met teksten van Hilde Janssen: Uitgave: Ipso Facto/seltmann+söhne, 1ste druk, Utrecht/Lüdenscheid, ISBN 978-90-77386-07-1.
