70 jaar na dato: mijn herinnering, jouw verhaal

Elk jaar wordt op 15 augustus in Den Haag en in diverse andere steden in Nederland de Japanse capitulatie herdacht en daarmee het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. De Japanse capitulatie is het formele einde van de Tweede Wereldoorlog.

‘Tweede laag herinneren’
Zelf heb ik de oorlog niet meegemaakt en mijn kinderen ook niet. Wat weet je van de oorlog als je die niet hebt meegemaakt? Hoe kan een herinnering van een generatie die de oorlog wel heeft meegemaakt ons verhaal worden? Je kunt je afvragen waarom dit stuk van de geschiedenis niet in ons collectief geheugen zit. Hoe komt het dat wij dit gedeelte van ons verhaal niet kennen? Is het omdat ik hier in Nederland op school heb gezeten? Is het omdat de Tweede Wereldoorlog hier in Europa was? En de Japanse capitulatie in het verre Zuidoost-Azië? Waarom hebben we dit nooit aan onze (groot)ouders gevraagd?

Ik heb er als kind nooit naar gevraagd. Wel heb ik de verhalen gehoord als er Indische vrienden van mijn ouders bij ons thuis waren. De herinneringen werden op een spannende manier verteld, met veel branie en in hachelijke situaties natuurlijk met de nodige grappen. Ik zag het als avonturen die zij ‘froegher’ beleefd hadden in het verre Indië.
Pas toen het bezoek naar huis ging en ik erover nadacht wat er eigenlijk verteld was begon ik te beseffen dat het ging om overleven in moeilijke tijden.

Met nog meer bewondering dan toen omarm ik de verhalen van deze generatie.
Ik probeer de verhalen die zij op hun manier onder elkaar delen ook te delen met anderen die hun verhalen nog niet kennen.
 
Hebben we heel lang het Indisch zwijgen gehad, zie ik nu dat dit beetje bij beetje doorbroken wordt door de generatie die de oorlog niet heeft meegemaakt. Ik zie veel tot stand komen, of het nou om een wetenschappelijk onderzoek, boek, film, theater, muzikale productie gaat of afstudeerscripties en zelfs spreekbeurten op de basisschool. Ieder vertelt vanuit zijn eigen discipline en perspectief, nu 70 jaar na de Japanse capitulatie, het verhaal op zijn eigen manier.

Vaya Nijhof – Schippers
Bestuurslid Indisch Herinneringscentrum